格鲁修学社区

 找回密码
 注册社区
搜索
热搜: 活动 交友 discuz
查看: 2455|回复: 0

[原创]《续高僧传》札记(二)翻汉语为梵文

[复制链接]
发表于 2005-6-25 18:30 | 显示全部楼层 |阅读模式
<P class=MsoNormal style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 37.6pt; TEXT-ALIGN: center; mso-char-indent-count: 1.71" align=center><SPAN style="FONT-SIZE: 22pt; FONT-FAMILY: 华文新魏">《续高僧传》札记<SPAN lang=EN-US><?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" /><o:p></o:p></SPAN></SPAN></P><P class=MsoNormal style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 17.95pt; TEXT-ALIGN: center; mso-char-indent-count: 1.71" align=center><SPAN lang=EN-US><o:p><FONT size=3>&nbsp;</FONT></o:p></SPAN></P><P class=MsoNormal style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 30.8pt; TEXT-ALIGN: center; mso-char-indent-count: 1.71" align=center><SPAN style="FONT-SIZE: 18pt; FONT-FAMILY: 华文新魏">(二)翻汉语为梵文<SPAN lang=EN-US><o:p></o:p></SPAN></SPAN></P><P class=MsoNormal style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 17.95pt; mso-char-indent-count: 1.71"><SPAN lang=EN-US><o:p><FONT size=3>&nbsp;</FONT></o:p></SPAN></P><P class=MsoNormal style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 17.95pt; mso-char-indent-count: 1.71"><FONT size=3><SPAN lang=EN-US><SPAN style="mso-spacerun: yes">&nbsp;</SPAN></SPAN><SPAN style="FONT-FAMILY: 宋体; mso-ascii-font-family: &#39;Times New Roman&#39;; mso-hansi-font-family: &#39;Times New Roman&#39;">“传译,或者,死!”这是近世一位西方的哲学家说过的一句很精彩的话,虽然貌似极端,却道出了一个现实,文明的发展是需要不断吸取养料的,这就需要交流。这交流,就不能是单方向的</SPAN><SPAN lang=EN-US>one-way traffic</SPAN><SPAN style="FONT-FAMILY: 宋体; mso-ascii-font-family: &#39;Times New Roman&#39;; mso-hansi-font-family: &#39;Times New Roman&#39;">(那,不是文化殖民,就是文化掠夺),应该是双向的“互动”。中国和印度历史上的这样的互动就很多,现在从中国(佛教)典籍的译梵这个角度谈谈。</SPAN></FONT></P><P class=MsoNormal style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 17.95pt; mso-char-indent-count: 1.71"><SPAN lang=EN-US><o:p><FONT size=3>&nbsp;</FONT></o:p></SPAN></P><P class=MsoNormal style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 23.95pt; mso-char-indent-count: 1.71"><SPAN lang=EN-US style="FONT-SIZE: 14pt; COLOR: red; FONT-FAMILY: 楷体_GB2312">1</SPAN><SPAN style="FONT-SIZE: 14pt; COLOR: red; FONT-FAMILY: 楷体_GB2312">、隋·彦琮译《舍利瑞图经》及《国家祥瑞录》为梵文<SPAN lang=EN-US><o:p></o:p></SPAN></SPAN></P><P class=MsoNormal style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 17.95pt; mso-char-indent-count: 1.71"><SPAN style="FONT-FAMILY: 宋体; mso-ascii-font-family: &#39;Times New Roman&#39;; mso-hansi-font-family: &#39;Times New Roman&#39;"><FONT size=3>《续高僧传》卷二《释彦琮传》</FONT></SPAN></P><P class=MsoNormal style="MARGIN: 0cm 19.2pt 0pt 17.95pt; TEXT-INDENT: 17.95pt; mso-char-indent-count: 1.71; mso-para-margin-right: 1.83gd; mso-para-margin-top: 0cm; mso-para-margin-bottom: .0001pt; mso-para-margin-left: 1.71gd"><SPAN style="FONT-FAMILY: 楷体_GB2312"><FONT size=3>有王舍城沙门远来谒帝……将还本国,请《舍利瑞图经》及《国家祥瑞录》。敕又令琮翻隋为梵,合成十卷。<SPAN lang=EN-US><o:p></o:p></SPAN></FONT></SPAN></P><P class=MsoNormal style="MARGIN: 0cm 19.2pt 0pt 17.95pt; TEXT-INDENT: 17.95pt; mso-char-indent-count: 1.71; mso-para-margin-right: 1.83gd; mso-para-margin-top: 0cm; mso-para-margin-bottom: .0001pt; mso-para-margin-left: 1.71gd"><SPAN lang=EN-US style="FONT-FAMILY: 楷体_GB2312"><o:p><FONT size=3>&nbsp;</FONT></o:p></SPAN></P><P class=MsoNormal style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 17.95pt; mso-char-indent-count: 1.71"><SPAN style="FONT-FAMILY: 宋体; mso-ascii-font-family: &#39;Times New Roman&#39;; mso-hansi-font-family: &#39;Times New Roman&#39;"><FONT size=3>清案:《舍利瑞图经》及《国家祥瑞录》,不见其他典籍和经录,后者大概是“祥瑞”之类的记“录”,前一部,不管真假,多少应该和佛教有点关系。</FONT></SPAN></P><P class=MsoNormal style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 17.95pt; mso-char-indent-count: 1.71"><SPAN style="FONT-FAMILY: 宋体; mso-ascii-font-family: &#39;Times New Roman&#39;; mso-hansi-font-family: &#39;Times New Roman&#39;"><FONT size=3>这则记录可能是最早记录汉文典籍译梵的资料了。</FONT></SPAN></P><P class=MsoNormal style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 17.95pt; mso-char-indent-count: 1.71"><SPAN style="FONT-FAMILY: 宋体; mso-ascii-font-family: &#39;Times New Roman&#39;; mso-hansi-font-family: &#39;Times New Roman&#39;"><FONT size=3>又,彦琮,是隋朝的译经大师,总结过译经的注意事项。</FONT></SPAN></P><P class=MsoNormal style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 17.95pt; mso-char-indent-count: 1.71"><SPAN lang=EN-US><o:p><FONT size=3>&nbsp;</FONT></o:p></SPAN></P><P class=MsoNormal style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 23.95pt; mso-char-indent-count: 1.71"><SPAN lang=EN-US style="FONT-SIZE: 14pt; COLOR: red; FONT-FAMILY: 楷体_GB2312">2</SPAN><SPAN style="FONT-SIZE: 14pt; COLOR: red; FONT-FAMILY: 楷体_GB2312">、唐·玄奘译《老子》和《起信论》<SPAN lang=EN-US><o:p></o:p></SPAN></SPAN></P><P class=MsoNormal style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 17.95pt; mso-char-indent-count: 1.71"><SPAN style="FONT-FAMILY: 宋体; mso-ascii-font-family: &#39;Times New Roman&#39;; mso-hansi-font-family: &#39;Times New Roman&#39;"><FONT size=3>《续高僧传》卷四《玄奘传》</FONT></SPAN></P><P class=MsoNormal style="MARGIN: 0cm 19.2pt 0pt 17.95pt; TEXT-INDENT: 17.95pt; mso-char-indent-count: 1.71; mso-para-margin-right: 1.83gd; mso-para-margin-top: 0cm; mso-para-margin-bottom: .0001pt; mso-para-margin-left: 1.71gd"><SPAN style="FONT-FAMILY: 楷体_GB2312"><FONT size=3>寻又下敕,令翻《老子》五千文为梵言,以遗西域。<SPAN lang=EN-US><o:p></o:p></SPAN></FONT></SPAN></P><P class=MsoNormal style="MARGIN: 0cm 19.2pt 0pt 17.95pt; TEXT-INDENT: 17.95pt; mso-char-indent-count: 1.71; mso-para-margin-right: 1.83gd; mso-para-margin-top: 0cm; mso-para-margin-bottom: .0001pt; mso-para-margin-left: 1.71gd"><SPAN style="FONT-FAMILY: 楷体_GB2312"><FONT size=3>又以《起信》一论,文出马鸣,彼土诸僧思承其本,奘乃译唐为梵,通布五天。<SPAN lang=EN-US><o:p></o:p></SPAN></FONT></SPAN></P><P class=MsoNormal style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 17.95pt; mso-char-indent-count: 1.71"><SPAN lang=EN-US><o:p><FONT size=3>&nbsp;</FONT></o:p></SPAN></P><P class=MsoNormal style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 17.95pt; mso-char-indent-count: 1.71"><SPAN style="FONT-FAMILY: 宋体; mso-ascii-font-family: &#39;Times New Roman&#39;; mso-hansi-font-family: &#39;Times New Roman&#39;"><FONT size=3>清案:此事亦见《佛祖统纪》和《集古今佛道论衡》</FONT></SPAN></P><P class=MsoNormal style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 17.95pt; mso-char-indent-count: 1.71"><FONT size=3><SPAN style="FONT-FAMILY: 宋体; mso-ascii-font-family: &#39;Times New Roman&#39;; mso-hansi-font-family: &#39;Times New Roman&#39;">《佛祖统纪》卷第二十九《玄奘法师》(卷</SPAN><SPAN lang=EN-US>39</SPAN><SPAN style="FONT-FAMILY: 宋体; mso-ascii-font-family: &#39;Times New Roman&#39;; mso-hansi-font-family: &#39;Times New Roman&#39;">《法运通塞志》有几乎一致的文字)</SPAN></FONT></P><P class=MsoNormal style="MARGIN: 0cm 19.2pt 0pt 17.95pt; TEXT-INDENT: 17.95pt; mso-char-indent-count: 1.71; mso-para-margin-right: 1.83gd; mso-para-margin-top: 0cm; mso-para-margin-bottom: .0001pt; mso-para-margin-left: 1.71gd"><SPAN style="FONT-FAMILY: 楷体_GB2312"><FONT size=3>上令翻《老子》为梵文,以遗西竺。师曰:“佛老二教其致大殊,安用佛言以通老义?且老子立义肤浅,五竺闻之适足见薄。”遂止。<SPAN lang=EN-US><o:p></o:p></SPAN></FONT></SPAN></P><P class=MsoNormal style="MARGIN: 0cm 19.2pt 0pt 17.95pt; TEXT-INDENT: 17.95pt; mso-char-indent-count: 1.71; mso-para-margin-right: 1.83gd; mso-para-margin-top: 0cm; mso-para-margin-bottom: .0001pt; mso-para-margin-left: 1.71gd"><SPAN style="FONT-FAMILY: 楷体_GB2312"><FONT size=3>《起信论》虽出马鸣,久而无传。师译唐为梵,俾流布五天,复闻要道。师之功也。<SPAN lang=EN-US><o:p></o:p></SPAN></FONT></SPAN></P><P class=MsoNormal style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 17.95pt; mso-char-indent-count: 1.71"><SPAN style="FONT-FAMILY: 宋体; mso-ascii-font-family: &#39;Times New Roman&#39;; mso-hansi-font-family: &#39;Times New Roman&#39;"><FONT size=3>先说译《道德经》的事。这在《集古今佛道论衡卷三·文帝诏令奘法师翻老子为梵文事第十》里,记录得要更为详细。《佛祖统纪》说没译成,实际上,没译成的是“河上公”的《序》文,志磐大师恐怕是没见过《集古今佛道论衡》,又误读了《续高僧传》。《新旧唐书》的《西域传》里也提到过这件事,《道德经》确实是译成了的。</FONT></SPAN></P><P class=MsoNormal style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 17.95pt; mso-char-indent-count: 1.71"><SPAN style="FONT-FAMILY: 宋体; mso-ascii-font-family: &#39;Times New Roman&#39;; mso-hansi-font-family: &#39;Times New Roman&#39;"><FONT size=3>至于《起信论》,不管他多么引起争议,玄奘法师译梵这件事是能够认定的。</FONT></SPAN></P><P class=MsoNormal style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 17.95pt; mso-char-indent-count: 1.71"><SPAN lang=EN-US><o:p><FONT size=3>&nbsp;</FONT></o:p></SPAN></P><P class=MsoNormal style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 23.95pt; mso-char-indent-count: 1.71"><SPAN lang=EN-US style="FONT-SIZE: 14pt; COLOR: red; FONT-FAMILY: 楷体_GB2312">3</SPAN><SPAN style="FONT-SIZE: 14pt; COLOR: red; FONT-FAMILY: 楷体_GB2312">、菩提留支译昙无最《大乘义章》<SPAN lang=EN-US><o:p></o:p></SPAN></SPAN></P><P class=MsoNormal style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 17.95pt; mso-char-indent-count: 1.71"><SPAN style="FONT-FAMILY: 宋体; mso-ascii-font-family: &#39;Times New Roman&#39;; mso-hansi-font-family: &#39;Times New Roman&#39;"><FONT size=3>《续高僧传》卷二十三《昙无最传》</FONT></SPAN></P><P class=MsoNormal style="MARGIN: 0cm 19.2pt 0pt 17.95pt; TEXT-INDENT: 17.95pt; mso-char-indent-count: 1.71; mso-para-margin-right: 1.83gd; mso-para-margin-top: 0cm; mso-para-margin-bottom: .0001pt; mso-para-margin-left: 1.71gd"><SPAN style="FONT-FAMILY: 楷体_GB2312"><FONT size=3>天竺沙门菩提留支见(昙无最)而礼之,号为东土菩萨。尝读最之所撰《大乘义章》,每弹指唱善。翻为梵字,寄传大夏,彼方读者皆东向礼之为圣人矣。<SPAN lang=EN-US><o:p></o:p></SPAN></FONT></SPAN></P><P class=MsoNormal style="MARGIN: 0cm 19.2pt 0pt 17.95pt; TEXT-INDENT: 17.95pt; mso-char-indent-count: 1.71; mso-para-margin-right: 1.83gd; mso-para-margin-top: 0cm; mso-para-margin-bottom: .0001pt; mso-para-margin-left: 1.71gd"><SPAN lang=EN-US style="FONT-FAMILY: 楷体_GB2312"><o:p><FONT size=3>&nbsp;</FONT></o:p></SPAN></P><P class=MsoNormal style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 17.95pt; mso-char-indent-count: 1.71"><SPAN style="FONT-FAMILY: 宋体; mso-ascii-font-family: &#39;Times New Roman&#39;; mso-hansi-font-family: &#39;Times New Roman&#39;"><FONT size=3>清案:读完这则,是多少要生起点“民族自豪感的”。这也是最早记录的印度对译作梵文的汉僧著作的“反馈”。</FONT></SPAN></P><P class=MsoNormal style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 17.95pt; mso-char-indent-count: 1.71"><SPAN style="FONT-FAMILY: 宋体; mso-ascii-font-family: &#39;Times New Roman&#39;; mso-hansi-font-family: &#39;Times New Roman&#39;"><FONT size=3>又,印度关于大乘的“阿毗达摩”可能比较缺,罗什法师也有做的愿望而未成。</FONT></SPAN></P><P class=MsoNormal style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 17.95pt; mso-char-indent-count: 1.71"><SPAN lang=EN-US><o:p><FONT size=3>&nbsp;</FONT></o:p></SPAN></P><P class=MsoNormal style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 23.95pt; mso-char-indent-count: 1.71"><SPAN lang=EN-US style="FONT-SIZE: 14pt; COLOR: red; FONT-FAMILY: 楷体_GB2312">4</SPAN><SPAN style="FONT-SIZE: 14pt; COLOR: red; FONT-FAMILY: 楷体_GB2312">、梵僧请翻智者大师著作</SPAN></P><P class=MsoNormal style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 17.95pt; mso-char-indent-count: 1.71"><SPAN style="FONT-FAMILY: 宋体; mso-ascii-font-family: &#39;Times New Roman&#39;; mso-hansi-font-family: &#39;Times New Roman&#39;"><FONT size=3>《宋高僧传》卷二十七《含光传》</FONT></SPAN></P><P class=MsoNormal style="MARGIN: 0cm 19.2pt 0pt 17.95pt; TEXT-INDENT: 17.95pt; mso-char-indent-count: 1.71; mso-para-margin-right: 1.83gd; mso-para-margin-top: 0cm; mso-para-margin-bottom: .0001pt; mso-para-margin-left: 1.71gd"><SPAN style="FONT-FAMILY: 楷体_GB2312"><FONT size=3>湛然与光相见,问西域传法之事。光云:有一国僧体解空宗;问及智者教法。梵僧云:“曾闻此教定邪正、晓偏圆、明止观,功推第一。”再三嘱光:“或因缘重至,为翻唐为梵,附来,某愿受持。”屡屡掘手叮嘱。<SPAN lang=EN-US><o:p></o:p></SPAN></FONT></SPAN></P><P class=MsoNormal style="MARGIN: 0cm 19.2pt 0pt 17.95pt; TEXT-INDENT: 17.95pt; mso-char-indent-count: 1.71; mso-para-margin-right: 1.83gd; mso-para-margin-top: 0cm; mso-para-margin-bottom: .0001pt; mso-para-margin-left: 1.71gd"><SPAN lang=EN-US style="FONT-FAMILY: 楷体_GB2312"><o:p><FONT size=3>&nbsp;</FONT></o:p></SPAN></P><P class=MsoNormal style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 17.95pt; mso-char-indent-count: 1.71"><SPAN style="FONT-FAMILY: 宋体; mso-ascii-font-family: &#39;Times New Roman&#39;; mso-hansi-font-family: &#39;Times New Roman&#39;"><FONT size=3>清案:这是印度人想看,而这里没译成的。但也说明,天台教法在当时的印度,名气蛮大。</FONT></SPAN></P><P class=MsoNormal style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 17.95pt; mso-char-indent-count: 1.71"><SPAN lang=EN-US><o:p><FONT size=3>&nbsp;</FONT></o:p></SPAN></P><P class=MsoNormal style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 23.95pt; mso-char-indent-count: 1.71"><SPAN lang=EN-US style="FONT-SIZE: 14pt; COLOR: red; FONT-FAMILY: 楷体_GB2312">5</SPAN><SPAN style="FONT-SIZE: 14pt; COLOR: red; FONT-FAMILY: 楷体_GB2312">、永嘉玄觉的《证道歌》被目为“东土大乘经”</SPAN></P><P class=MsoNormal style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 17.95pt; mso-char-indent-count: 1.71"><SPAN style="FONT-FAMILY: 宋体; mso-ascii-font-family: &#39;Times New Roman&#39;; mso-hansi-font-family: &#39;Times New Roman&#39;"><FONT size=3>《佛祖统纪》卷第十《禅师玄觉》</FONT></SPAN></P><P class=MsoNormal style="MARGIN: 0cm 19.2pt 0pt 17.95pt; TEXT-INDENT: 17.95pt; mso-char-indent-count: 1.71; mso-para-margin-right: 1.83gd; mso-para-margin-top: 0cm; mso-para-margin-bottom: .0001pt; mso-para-margin-left: 1.71gd"><SPAN style="FONT-FAMILY: 楷体_GB2312"><FONT size=3>洪觉范曰:梵僧觉称,谓西竺目此歌(即玄觉之《证道歌》)为东土大乘经。<SPAN lang=EN-US><o:p></o:p></SPAN></FONT></SPAN></P><P class=MsoNormal style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 17.95pt; mso-char-indent-count: 1.71"><SPAN style="FONT-FAMILY: 宋体; mso-ascii-font-family: &#39;Times New Roman&#39;; mso-hansi-font-family: &#39;Times New Roman&#39;"><FONT size=3>《佛祖历代通载》卷十三</FONT></SPAN></P><P class=MsoNormal style="MARGIN: 0cm 19.2pt 0pt 17.95pt; TEXT-INDENT: 17.95pt; mso-char-indent-count: 1.71; mso-para-margin-right: 1.83gd; mso-para-margin-top: 0cm; mso-para-margin-bottom: .0001pt; mso-para-margin-left: 1.71gd"><SPAN style="FONT-FAMILY: 楷体_GB2312"><FONT size=3>永嘉玄觉禅师……著《证道歌》一篇,梵僧<SPAN lang=EN-US>[</SPAN>携<SPAN lang=EN-US>]</SPAN>归天竺,彼皆钦仰,目为东土大乘经。<SPAN lang=EN-US><o:p></o:p></SPAN></FONT></SPAN></P><P class=MsoNormal style="MARGIN: 0cm 19.2pt 0pt 17.95pt; TEXT-INDENT: 17.95pt; mso-char-indent-count: 1.71; mso-para-margin-right: 1.83gd; mso-para-margin-top: 0cm; mso-para-margin-bottom: .0001pt; mso-para-margin-left: 1.71gd"><SPAN lang=EN-US style="FONT-FAMILY: 楷体_GB2312"><o:p><FONT size=3>&nbsp;</FONT></o:p></SPAN></P><P class=MsoNormal style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 17.95pt; mso-char-indent-count: 1.71"><SPAN style="FONT-FAMILY: 宋体; mso-ascii-font-family: &#39;Times New Roman&#39;; mso-hansi-font-family: &#39;Times New Roman&#39;"><FONT size=3>清案:这大概是由梵僧译过的,看来很吃得开。</FONT></SPAN></P><P class=MsoNormal style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 17.95pt; mso-char-indent-count: 1.71"><SPAN lang=EN-US><o:p><FONT size=3>&nbsp;</FONT></o:p></SPAN></P><P class=MsoNormal style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 17.95pt; mso-char-indent-count: 1.71"><SPAN style="FONT-FAMILY: 宋体; mso-ascii-font-family: &#39;Times New Roman&#39;; mso-hansi-font-family: &#39;Times New Roman&#39;"><FONT size=3>这些是僧史中的资料。至于现在,双向沟通的就更多了,有很多经典又被还原为梵文,这就不是这篇小文章能谈的了。</FONT></SPAN></P>
您需要登录后才可以回帖 登录 | 注册社区

本版积分规则

小黑屋|手机版|Archiver|格鲁教法集成

GMT+8, 2024-4-27 15:11 , Processed in 0.031132 second(s), 16 queries , Gzip On.

Powered by Discuz! X3.4

© 2001-2017 Comsenz Inc.

快速回复 返回顶部 返回列表